Đại biểu Quốc hội lo ngại bỏ quyền chất vấn với tòa án, viện kiểm sát sẽ ảnh hưởng đến quyền giám sát và bảo vệ người dân

Băn khoăn từ quyền giám sát bị cắt bỏ

Sáng 14/5, trong phiên thảo luận sửa đổi Hiến pháp năm 2013 tại hội trường Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội – bày tỏ lo ngại sâu sắc trước đề xuất bỏ quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với chánh án và viện trưởng VKSND.

Theo bà Thúy, nếu bỏ quyền này, những người dân bị oan sai sẽ “không còn biết trông cậy vào ai” để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Đây là một hình thức giám sát quan trọng và không thể bị thay thế đơn giản bởi quyền kiến nghị hay hình thức giám sát khác.

Hai lý do bị phản biện mạnh mẽ

Ban soạn thảo đề xuất bỏ quyền chất vấn với hai lý do:

Tòa án và viện kiểm sát khu vực không gắn với đơn vị hành chính cụ thể, nên không còn HĐND ngang cấp để thực hiện chất vấn.

Hiến pháp không quy định chất vấn, nhưng đại biểu HĐND vẫn có thể giám sát và kiến nghị.

Tuy nhiên, bà Thúy phản biện rằng cả hai lý do đều không thuyết phục. Bởi lẽ, tòa án và viện kiểm sát khu vực dù không thuộc đơn vị hành chính cụ thể, nhưng vẫn xét xử, truy tố công dân trong địa bàn nhất định – nơi có đại biểu HĐND đại diện cho người dân.

Lo ngại bỏ chất vấn làm suy giảm minh bạch

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu sáng 14/5 (Ảnh VnExpress)

Theo đại biểu Thúy, nếu bỏ chất vấn thì tòa án và viện kiểm sát sẽ trở thành hai cơ quan tư pháp duy nhất “miễn nhiễm” với hình thức giám sát trực tiếp từ HĐND. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ lạm quyền, thiếu trách nhiệm và khó bảo vệ người dân khi xảy ra oan sai.

Bà nhấn mạnh rằng hình thức giám sát qua kiến nghị không thể thay thế chất vấn – vốn là công cụ buộc người được chất vấn phải trả lời công khai, minh bạch và chịu trách nhiệm.

Đặc biệt, trong nhiều vụ việc bản án không rõ ràng, nếu không còn quyền chất vấn, HĐND sẽ khó buộc các cơ quan tư pháp giải trình trực tiếp, từ đó gây khó khăn trong thi hành án hoặc giải quyết các vướng mắc pháp lý.

Cần giữ quyền chất vấn để đảm bảo kiểm soát quyền lực

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa – thành viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội – cho rằng cần “hết sức cân nhắc” trước đề xuất này. Ông nhấn mạnh nguyên tắc kiểm soát quyền lực nhà nước đã được khẳng định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước và Nghị quyết Trung ương 27.

Việc duy trì quyền chất vấn với chánh án, viện trưởng giúp đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và đặt quyền lực tư pháp dưới sự giám sát của dân, đúng với định hướng xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Đề xuất giữ nguyên quyền chất vấn với các cơ quan tư pháp

Kết thúc phần phát biểu, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Quốc hội giữ lại quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND cấp tỉnh và khu vực đối với chánh án tòa án và viện trưởng viện kiểm sát.

“Chúng ta cần xem xét kỹ để đảm bảo cơ chế bảo vệ quyền lợi cho người dân không bị suy giảm trong quá trình cải cách tư pháp”, bà nhấn mạnh.

Nguồn VnExpress