Chính quyền Mỹ đã ra lệnh cấm Đại học Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế từ năm học 2025-2026, ảnh hưởng đến hàng trăm sinh viên Trung Quốc. Quyết định này gây ra nhiều phản ứng trái chiều, với Harvard gọi lệnh cấm là bất hợp pháp và sinh viên tìm cách ứng phó trong bối cảnh bất định.

Quyết định cấm tuyển sinh quốc tế

Vào ngày 22/5/2025, Bộ An ninh Nội địa Mỹ, theo chỉ đạo của Bộ trưởng Kristi Noem, đã thu hồi chứng nhận của Đại học Harvard trong Chương trình Du học và Trao đổi (SEVP). Lệnh cấm ngăn Harvard tuyển sinh sinh viên quốc tế từ năm học 2025-2026, với lý do trường bị cáo buộc liên quan đến bạo lực, bài Do Thái và có mối liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Harvard bác bỏ cáo buộc, gọi lệnh cấm là bất hợp pháp và cam kết hỗ trợ sinh viên quốc tế, trong đó sinh viên Trung Quốc chiếm số lượng lớn nhất tại trường.

Quyết định này là kết quả của các hành động trước đó từ chính quyền Tổng thống Donald Trump, bao gồm cắt giảm gần 3 tỷ USD tài trợ liên bang cho Harvard và yêu cầu cung cấp thông tin về sinh viên quốc tế. Harvard từ chối yêu cầu, dẫn đến lệnh cấm, có thể buộc 6.793 sinh viên quốc tế, chiếm 27% tổng số sinh viên, phải chuyển trường hoặc rời Mỹ.

Phản ứng từ sinh viên Trung Quốc

Lệnh cấm đã gây ra sự hoang mang cho sinh viên Trung Quốc tại Harvard. Zhang Kaiqi, một sinh viên thạc sĩ 21 tuổi, đã hủy chuyến bay về Trung Quốc vào ngày 23/5/2025 sau khi nhận tin, từ bỏ cơ hội thực tập tại một tổ chức phi chính phủ ở Mỹ. Nhiều sinh viên lo ngại về tình trạng visa, đặc biệt là những người có công việc hè như trợ lý nghiên cứu, vì điều này có thể ảnh hưởng đến hồ sơ học tập tương lai.

Các nhóm WhatsApp đã được lập ra, nơi sinh viên quốc tế chia sẻ thông tin và tìm kiếm tư vấn pháp lý. Một số luật sư khuyên sinh viên tránh rời Mỹ hoặc đi máy bay nội địa, đồng thời chờ hướng dẫn từ Harvard.

Zhao, một sinh viên thạc sĩ 23 tuổi sắp nhập học, đang cân nhắc hoãn học một năm hoặc chuyển sang trường khác nếu lệnh cấm kéo dài. Cô bày tỏ sự bối rối về kế hoạch tương lai, đặc biệt khi visa Mỹ dự kiến xin vào tháng 6/2025 trở nên bất khả thi. Nhiều sinh viên Trung Quốc sử dụng các nền tảng như Xiaohongshu để chia sẻ tâm trạng, với các bài đăng thể hiện sự bất an và lo lắng.

Tác động đến hệ thống giáo dục

Lệnh cấm tại Harvard có thể ảnh hưởng đến các trường đại học khác tại Mỹ, nơi sinh viên quốc tế là nguồn thu quan trọng nhờ đóng học phí đầy đủ. Theo dữ liệu năm 2023, sinh viên quốc tế chiếm hơn 10% tại 246 trường Mỹ có ít nhất 1.000 sinh viên, với tỷ lệ cao hơn tại các trường như Columbia (39%). Tại Harvard, sinh viên Trung Quốc chiếm 1.016 trong tổng số sinh viên quốc tế năm 2022.

Robert Kelchen, giáo sư tại Đại học Tennessee, nhận định lệnh cấm là cảnh báo cho các trường khác về nguy cơ bị nhắm mục tiêu, đặc biệt trong bối cảnh các trường đối mặt với cắt giảm tài trợ nghiên cứu liên bang.

Căng thẳng Mỹ-Trung đã khiến nhiều gia đình Trung Quốc chuyển hướng cho con du học tại các nước như Úc và Singapore. Pippa Ebel, một tư vấn giáo dục tại Quảng Châu, cho rằng lệnh cấm có thể làm tăng mối lo ngại về giáo dục Mỹ. Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông đã đề nghị hỗ trợ sinh viên bị ảnh hưởng bằng cách đơn giản hóa thủ tục nhập học và cung cấp hỗ trợ học thuật.

Quan điểm từ các bên liên quan

Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản đối lệnh cấm, cho rằng nó làm tổn hại hình ảnh quốc tế của Mỹ và cam kết bảo vệ quyền lợi của sinh viên Trung Quốc. Người phát ngôn Mao Ning gọi đây là hành động “chính trị hóa hợp tác giáo dục”. Trong khi đó, Harvard khẳng định sinh viên quốc tế từ hơn 140 quốc gia là tài sản quan trọng, đồng thời cho rằng lệnh cấm là hành động trả đũa. Trường có thể tránh lệnh cấm nếu cung cấp hồ sơ sinh viên quốc tế trong 72 giờ, bao gồm thông tin về hoạt động biểu tình, nhưng Harvard từ chối vì cho rằng yêu cầu này vi phạm quyền riêng tư.

Lệnh cấm tuyển sinh quốc tế tại Harvard đã gây bất ổn cho sinh viên Trung Quốc và đặt ra câu hỏi về tương lai giáo dục quốc tế tại Mỹ. Với những tác động tiềm tàng đến tài chính và danh tiếng của các trường đại học, quyết định này có thể ảnh hưởng đến dòng chảy du học toàn cầu. Trong khi Harvard và sinh viên tìm cách ứng phó, cộng đồng quốc tế đang theo dõi cách Mỹ cân bằng giữa chính sách an ninh và vai trò trung tâm giáo dục của mình.

Theo: Reuters