Đam mê nhiếp ảnh cùng sự gan lì của tuổi trẻ đã đưa Nguyễn Đình Đạt ghi lại những khoảnh khắc lịch sử vô giá trên đường phố Sài Gòn ngày 30/4/1975, giữa thời khắc chiến tranh chấm dứt, đất nước thống nhất.

Tuổi trẻ và đam mê nhiếp ảnh

Ngay từ nhỏ, Nguyễn Đình Đạt đã bộc lộ niềm yêu thích với nhiếp ảnh. Sau khi nghỉ học lớp 10 tại trường La San Taberd (nay là THCS – THPT Trần Đại Nghĩa, quận 1), ông được bố mẹ tặng chiếc máy ảnh đắt giá, tương đương một chiếc xe máy thời đó. Đạt theo học nhiều lớp nhiếp ảnh, trong đó có kỹ thuật phóng sự ảnh chiến trường.

Sáng 30/4/1975: Gan lì bám phố, ghi dấu lịch sử

Trong những ngày cuối tháng 4/1975, khi chiến sự căng thẳng, nhiều gia đình chọn cách rời thành phố, nhưng gia đình ông Đạt quyết định ở lại. Sáng 30/4, nghe tiếng ồn ào từ đường Trương Minh Giảng (nay là Lê Văn Sỹ, quận 3), chàng trai 19 tuổi liều lĩnh mang máy ảnh Nikon FTN lao ra đường, với mảnh giấy ghi “phóng viên” dán trước ngực để tránh hiểm nguy.

Ông ghi lại những khoảnh khắc đầu tiên: những binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa buông súng, cởi bỏ quân phục; cảnh bộ đội Giải phóng tràn vào thành phố với gương mặt rạng rỡ.

Hai chiến sĩ giải phóng quân mặc quân phục, đội mũ tai bèo hút thuốc lá được đặt tên là “Phút thư giãn khi đã làm chủ tình hình”. (Ảnh: Nguyễn Đình Đạt / VnExpress)

Chiến thuật “chụp nhanh” giữa lằn ranh nguy hiểm

Không dừng lại, giữa trưa 30/4, ông Đạt cùng một người bạn lái ô tô Nissan Datsun 1000 rong ruổi qua các ngả đường. Cài sẵn chế độ chụp nhanh, mỗi điểm dừng ông chỉ kịp hạ kính xe, chụp đúng một tấm ảnh rồi rời đi để tránh rủi ro.

Tại giao lộ Lý Chính Thắng – Hai Bà Trưng (quận 3), ông bắt gặp hình ảnh hai chiến sĩ Giải phóng chia nhau điếu thuốc trong niềm thư thái – khoảnh khắc ông đặt tên “phút thư giãn khi đã làm chủ tình hình”.

Những điểm nhấn trong bộ ảnh lịch sử

Trên đường phố Sài Gòn trưa 30/4, ông Đạt tiếp tục ghi lại hàng dài bộ đội tiến về trung tâm thành phố, xe tải Molotova treo cờ Giải phóng hướng về Biên Hòa, xe tăng cháy đen cùng xác lính ngổn ngang bên đường.

Cuối ngày, ông đứng trước Dinh Thống Nhất – nơi cổng đã bị xe tăng húc đổ, cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam tung bay, người dân nô nức đổ về chứng kiến khoảnh khắc lịch sử.

Đặc biệt, ông còn chụp được hình chiếc mũ cối lính Giải phóng với dòng chữ khẩu hiệu quyết chiến quyết thắng, khắc ghi tinh thần của những người lính trong ngày trọng đại.

Bộ ảnh quý giá được lưu giữ suốt 40 năm

Khung cảnh trước Dinh Thống Nhất, quận 1, vào khoảng 15h ngày 30/4/1975. (Ảnh: Nguyễn Đình Đạt /VnExpress)

Sau một ngày chụp ảnh, ông Đạt về nhà tráng phim, rửa ảnh trong buồng tối. Một tuần sau, bộ ảnh 33 tấm hoàn chỉnh, ông giữ kín gần 40 năm trước khi chia sẻ rộng rãi. Những bức ảnh nhanh chóng được Viện Khoa học lịch sử Việt Nam cùng nhiều cơ quan lưu trữ như một phần tư liệu quý giá về ngày đất nước thống nhất.

Cuộc đời sau 30/4/1975

Sau sự kiện lịch sử, Nguyễn Đình Đạt làm tài xế cho Tổng công ty xuất nhập khẩu thuộc Bộ Thương mại, sau đó thăng tiến lên phó phòng rồi trưởng phòng kho vận trước khi nghỉ hưu năm 2006. Dù chuyển hướng nghề nghiệp, nhưng bộ ảnh ngày 30/4/1975 mãi mãi là dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời ông.

Nguồn:Báo VnExpress