Khu vực phía nam Trung Quốc nhiều ngày liên tiếp mưa lớn trên 24 tỉnh thành, là trận lụt lớn nhất kể từ năm 1949 đến nay ở thượng lưu Tam Hiệp, đang gây ra thách thức nghiêm trọng đối với siêu đập khổng lồ này.

Mưa lớn từ tháng 6 tới nay đã khiến nhiều khu vực ở vùng Hoa Nam, Hoa Trung của Trung Quốc xảy ra thiên tai, ngập úng, gây ảnh hưởng cả vùng Đông Bắc, Tây Bắc, Trung bộ và một phần cao nguyên Xuyên Tây tỉnh Tứ Xuyên.

lũ tam Hiệp
Đợt lũ năm nay được đánh giá lớn nhất của Trung Quốc kể từ năm 1949 – ảnh từ Weibo.

Riêng ngày 16/6 liên tiếp mưa lớn suốt 24 tiếng đồng hồ khiến Mai Long Câu thuộc huyện Đan Ba (Châu tự trị dân tộc Tạng Cam Tư tỉnh Tứ Xuyên) xảy ra lũ quét sạt lở, dòng chảy sông Tiểu Kim Xuyên bị chặn, hình thành vùng úng nước, cắt đứt đường giao thông khu vực lân cận.

Ngày 17/6, vùng ngập úng bắt đầu vỡ và tràn, nhà máy thủy điện Mai Long 2.000KW cũng bị lũ hủy hoại. Ước tính hơn 340.000 hộ dân ở hơn 50 trấn thuộc 5 huyện, khu vực trên toàn thành phố chịu thiệt hại.

Kênh CCTV-2 của Trung Quốc đưa tin mực nước đập Tam Hiệp liên tục tăng cao. Ngày 19/6 lưu lượng nước chảy vào đập Tam Hiệp là 20.500 mét khối mỗi giây. Ngày 20/6, lưu lượng nước này tăng lên 26.500 mét khối mỗi giây. Hiện tại mực nước trong đập đã lên 147 mét, vượt 2 mét so với mực nước giới hạn phòng chống lũ.

lũ tam Hiệp
Mở 5 cửa xả tại đập Tam Hiệp – ảnh Shutterstock

Sự việc làm dấy lên nhiều lo lắng cấu trúc đập đang đứng trước sức ép lớn ngày càng tăng và người dân gần đó cần được sơ tán ngay lập tức.

Tin lo ngại về đập Tam Hiệp có thể vỡ trên một số tờ báo phương Tây và hình ảnh vệ tinh cho thấy bờ đập đang có dấu hiệu oằn cong buộc truyền thông nhà nước Trung Quốc phải lên tiếng.

Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc ngày 22/6 dẫn lời một số chuyên gia khẳng định đập Tam Hiệp được thiết kế để đủ sức chịu nhiều áp lực hơn thế.

Nhà nghiên cứu tại Viện Cơ học kỹ thuật Trung Quốc, ông Guo Xun khẳng định đập Tam Hiệp vẫn an toàn kể cả khi mực nước tại hồ chứa cao 175m và lưu lượng nước đổ về đạt 75.000 m3/s.

lũ tam Hiệp
Vết biến dạng bờ đập theo ảnh chụp vệ tinh – ảnh Google map.

Ông này cũng lưu ý rằng việc mực nước hiện tại cao hơn mức cảnh báo lũ 2m nghĩa là Tam Hiệp cần phải xả bớt để giữ lại cân bằng lâu dài.

Tập đoàn đập Tam Hiệp sau đó cũng lên tiếng khẳng định công trình vẫn an toàn, rằng trong khi các biến dạng có thể xảy ra nhưng sẽ không làm ảnh hưởng tới đập bởi vẫn trong giới hạn đàn hồi an toàn.

Đây không phải lần đầu tiên siêu đập thủy điện của Trung Quốc bị đồn sắp bị vỡ. Hồi giữa năm 2019, một bức ảnh trên Google Map cho thấy một đoạn của đập Tam Hiệp bị lõm như thể đang phải chịu một sức ép cực lớn nhưng chưa có sự cố đáng tiếc nào xảy ra.