Theo thông tin từ CNN ngày 29/05, liên tiếp trong vòng hơn một tháng, con tàu USS Mustin (DDG 89) của Hải quân Hoa Kỳ hiện diện tại Biển Đông, khu vực gần quần đảo Hoàng Sa vào thứ năm vừa qua, ngày 29/05, điều này được giới quan sát nhìn nhận như một thách thức lần nữa đối với các yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông.

Như vậy, Hải quân Hoa Kỳ lại điều tàu đến biển Đông, thách thức các yêu sách của Trung Quốc đối với các đảo Hoàng Sa và Trường Sa vào tháng trước và thực hiện một chiến dịch như vậy gần Hoàng Sa vào tháng 3 vừa qua.

Trung úy Anthony Junco, phát ngôn viên của Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ, cho biết: “Vào ngày 28 tháng 5 (giờ địa phương), USS Mustin (DDG 89) đã khẳng định các quyền và tự do hàng hải ở quần đảo Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế. Và bằng cách tiến hành hoạt động này, Hoa Kỳ đã chứng minh rằng các vùng biển này vượt ra ngoài những gì Trung Quốc có thể tuyên bố hợp pháp là lãnh hải của mình”.

Tàu USS Mustin đã vượt qua bán kính 12 hải lý của Đảo Woody và các đảo Đá Kim tự tháp, theo thông tin từ giới quân sự Mỹ, Trung Quốc duy trì một sân bay trên đảo Woody và trước đây đã hạ cánh máy bay ném bom chiến lược ở đó.

Theo phát ngôn viên của Lầu Năm Góc, Trung tá Dave Eastburn, vào ngày 14/04/2020, một tàu Trung Quốc đã tiến hành “các cuộc diễn tập không an toàn và không chuyên nghiệp” gần Mustin khi “đang tiến hành các hoạt động bình thường trong vùng biển quốc tế”. Lầu Năm góc cũng cho biết từ lâu cho biết Bắc Kinh đã quân sự hóa các đảo trên Biển Đông thông qua việc triển khai phần cứng quân sự và xây dựng các cơ sở quân sự.

Theo thông tin của trang quân sự Việt Nam ngày 30/05, Trung Quốc đã có phản ứng trước sự di chuyển của tàu USS Mustin, Bộ Tư lệnh chiến khu Nam Bộ thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tuyên bố tàu và máy bay của Trung Quốc đã bám sát tàu USS Mustin tại vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa, phát thông điệp cảnh báo và “xua đuổi”. Tuy nhiên, tuyên bố không đưa ra bằng chứng nào cho thông tin này.

Có thể nói, Mỹ gia tăng chiến dịch đảm bảo tự do hàng hải trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang giữa Washington và Bắc Kinh vì nhiều vấn đề, trong đó có biển Đông, Hồng Kông và nguồn gốc virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) gây ra đại dịch Covid-19. Washington gần đây cũng cáo buộc Bắc Kinh lợi dụng Covid-19 để tìm kiếm lợi ích quân sự và kinh tế trong khu vực.