Chính quyền Tổng thống Trump ngày 20/5 (ngày 21/5, theo giờ Việt Nam) đã trình lên Quốc hội báo cáo có tên “Cách tiếp cận chiến lược của Hoa Kỳ đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, trong đó lên án hàng loạt hành vi của Trung Quốc.

Theo báo cáo, kể từ khi Hoa Kỳ và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (PRC) thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1979, chính sách của Washington đối với PRC mang theo hy vọng rằng, sự cởi mở của Mỹ sẽ thúc đẩy kinh tế và chính trị cơ bản ở Trung Quốc; từ đó Bắc Kinh đóng góp trách nhiệm với quốc tế.

Tuy nhiên, sau 40 năm, Mỹ nhận ra rằng cách tiếp cận này đã đánh giá thấp mục đích của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Trong hai thập kỷ qua, các cải cách tại Trung Quốc đã chậm lại, bị đình trệ hoặc đảo ngược. Trái với mong muốn của Mỹ, sự phát triển kinh tế của Trung Quốc không đem lại một xã hội tự do, cởi mở. Thay vào đó, ĐCSTQ lợi dụng các quy tắc mở và miễn phí để uốn nắn trật tự quốc tế theo hướng có lợi cho mình.

Bắc Kinh công khai thừa nhận rằng họ tìm cách thay đổi trật tự quốc tế để phù hợp với lợi ích và ý thức hệ của ĐCSTQ. Báo cáo cho biết thêm, ĐCSTQ sử dụng sức mạnh kinh tế, chính trị và quân sự để gây tổn hại đến lợi ích quan trọng của Mỹ, làm suy yếu chủ quyền và nhân phẩm của các quốc gia và cá nhân trên thế giới.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump cáo buộc ĐCSTQ vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, bảo hộ thương mại.

“Từ những năm 1980, Bắc Kinh đã ký kết nhiều thỏa thuận liên quan đến bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nhưng có đến hơn 63% lượng tiền giả trên thế giới có nguồn gốc từ Trung Quốc và gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD cho các doanh nghiệp hợp pháp toàn cầu”, báo cáo viết.

Nhà Trắng cũng lên án các hành vi vũ lực, đe dọa bằng quân sự của nhà cầm quyền Trung Quốc.

“Hành động của Bắc Kinh trái với tuyên bố của lãnh đạo Trung Quốc rằng họ phản đối sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, hoặc không can thiệp vào chuyện nội bộ nước khác, cũng như giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại hòa bình. Bắc Kinh mâu thuẫn trong những lời hùng biện và mỹ từ về chuyện cam kết với các nước láng giềng, thông qua việc khiêu khích và cưỡng ép quân sự cũng như bán quân sự ở Hoàng Hải, biển Hoa Đông, Biển Đông, eo biển Đài Loan và khu vực biên giới Trung Quốc – Ấn Độ”, báo cáo viết.

Oanh tạc cơ B-1B Lancer thuộc Không đoàn Ném bom 28 tiếp cận máy bay tiếp dầu KC-135 Stratotanker trong chuyến bay 32 tiếng tại khu vực Thái Bình Dương, ngày 30/4 (ảnh: USAF)

Chính quyền Tổng thống Trump khẳng định: Giờ đây, chiến lược an ninh quốc gia 2017 đòi hỏi Mỹ phải suy nghĩ lại về các chính sách trong hai thập kỷ qua.

Các tiếp cận mới của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc sẽ có hai mục tiêu: thứ nhất, cải thiện khả năng phục hồi cho các tổ chức, liên minh và quan hệ đối tác của Hoa Kỳ nhằm loại bỏ các thách thức từ Trung Quốc. Thứ hai, buộc Bắc Kinh chấm dứt hoặc giảm bớt các hành động gây hại cho lợi ích quốc gia quan trọng của Hoa Kỳ và của các đồng minh và đối tác của họ.

Theo giới quan sát, tinh thần của báo cáo này theo sát với các phát biểu gần đây của giới chức Mỹ liên quan tới vấn đề Trung Quốc. Theo AP, hôm 20/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu: “Trung Quốc bị cai trị bởi một chế độ tàn bạo, độc tài, một chế độ cộng sản từ năm 1949. Trong nhiều thập niên, chúng ta đã tưởng rằng chế độ này sẽ trở nên giống chúng ta hơn – thông qua hoạt động thương mại, trao đổi khoa học, tiếp cận ngoại giao, vì vậy cho phép họ tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới với tư cách là một quốc gia đang phát triển. Tuy nhiên điều đó đã không xảy ra”.

“Chúng ta đã đánh giá quá thấp mức độ thù địch của Bắc Kinh về mặt tư tưởng và chính trị đối với các quốc gia tự do. Cả thế giới đang thức tỉnh trước thực tế này”, ông Pompeo nói.