Hội An sáp nhập đơn vị hành chính đặt ra nhiều câu hỏi về quản lý và phát triển di sản. Giữ gìn giá trị đô thị cổ ra sao trong một mô hình hành chính mới đang là điều khiến nhiều người dân và chuyên gia quan tâm.

Ai sẽ đảm đương vai trò thành phố sáng tạo?

Hội An vừa được UNESCO ghi danh vào mạng lưới thành phố sáng tạo – một danh hiệu danh giá, mở ra nhiều cơ hội phát triển văn hóa, du lịch và kinh tế sáng tạo. Tuy nhiên, việc giao toàn bộ chức năng quản lý cho một phường duy nhất sau sáp nhập khiến không ít người lo ngại.

“Chủ thể nào sẽ tiếp tục thực hiện vai trò sáng tạo? Ba phường, một xã hay chỉ một phường trung tâm?”, một nhà nghiên cứu văn hóa nêu vấn đề. Ông cho rằng cần xem xét lại mô hình tổ chức để tránh việc thiếu hụt nguồn lực và chuyên môn trong việc duy trì các giá trị văn hóa đặc thù.

Đề xuất tên gọi mới cho phường trung tâm

Với mong muốn giữ gìn bản sắc địa phương, nhà nghiên cứu này đề xuất bổ sung cụm từ “Đô thị cổ” vào tên phường trung tâm. Theo ông, điều này không chỉ tăng tính nhận diện mà còn phù hợp với tâm thức văn hóa của cư dân Hội An.

Đồng thời, ông kiến nghị nên thành lập một trung tâm văn hóa độc lập đặt tại Hội An – trực thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Đà Nẵng – để tiếp tục duy trì các cơ quan chuyên môn đang vận hành tốt trong công tác bảo tồn di sản.

Người dân lo ngại mô hình hành chính mới

Ông Võ Tấn Tân, một người dân sinh sống tại TP Hội An, hoàn toàn ủng hộ chủ trương sáp nhập để tinh gọn bộ máy. Tuy nhiên, ông bày tỏ băn khoăn: “Tôi chưa hình dung rõ việc quản lý đặc thù của đô thị cổ sẽ tiếp nối như thế nào trong mô hình mới. Áp dụng khuôn mẫu chung cho cả nước có thể không phù hợp với Hội An.”

Theo ông Tân, hạ tầng hiện nay được triển khai đồng bộ bởi chính quyền thành phố. Nếu sau này mỗi phường triển khai riêng lẻ, dễ dẫn đến tình trạng thiếu kết nối. Vì vậy, ông đề xuất Hội An nên chuyển thành một phường duy nhất, vừa giữ được sự thống nhất trong quản lý, vừa bảo vệ được thương hiệu đô thị cổ.

Chia nhỏ – Phát triển hay xáo trộn?

Hội An năm 1994 và nay. Ảnh: Đắc Thành – Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An
Nguồn Báo VnExpress

“Nếu Hội An là một phường thống nhất, tôi tin rằng sẽ ít xáo trộn hơn và giúp thành phố phát triển bền vững hơn. Việc chia tách thành nhiều phường, xã sẽ gây ra nhiều thách thức”, ông Tân nhấn mạnh.

Lãnh đạo ngành văn hóa nói gì?

Ông Nguyễn Thanh Hồng – Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam – đánh giá việc sáp nhập đơn vị hành chính là một chủ trương lớn, có thể tạo ra đột phá trong tổ chức bộ máy và mở rộng không gian phát triển. Ông tin rằng việc hợp nhất sẽ giúp tăng cường nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi để phối hợp phát triển các lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch.

Tuy nhiên, ông Hồng cũng khẳng định: “Muốn bảo tồn và phát huy di sản Hội An, cần có những giải pháp cụ thể và hiệu quả hơn, đặc biệt là vai trò của cấp phường trong quản lý di sản phải được củng cố mạnh mẽ.”

Hội An sau sáp nhập sẽ như thế nào?

Theo chủ trương đã thống nhất, mô hình chính quyền địa phương sẽ chỉ còn hai cấp: tỉnh và xã. Cấp huyện sẽ chấm dứt hoạt động sau khi Quốc hội thông qua sửa đổi Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (dự kiến tháng 6/2025).

Trong bối cảnh ấy, việc Hội An – một thành phố di sản – chuyển mình theo mô hình mới sẽ là một phép thử lớn cho bài toán bảo tồn, phát triển và thích ứng.

Nguồn Báo VnExpress