Việc đề xuất áp dụng hình phạt “chung thân không giảm án” thay thế tử hình trong một số tội danh đang gây tranh luận tại Quốc hội. Nhiều đại biểu cho rằng biện pháp này “chưa chắc đã nhân văn hơn tử hình”; khi tước bỏ hoàn toàn cơ hội hoàn lương và cải tạo của phạm nhân.

Sáng 27/5, trong phiên thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, vấn đề “chung thân không giảm án” thay thế cho án tử hình đã trở thành điểm nóng với nhiều quan điểm trái chiều từ các đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung: “Chung thân không giảm án” có thể kém nhân văn hơn tử hình

Đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An) bày tỏ băn khoăn trước đề xuất thay thế hình phạt tử hình bằng “chung thân không giảm án” đối với 8/18 tội danh trong dự thảo luật. Theo bà Dung, hình phạt này “chưa hẳn nhân văn hơn mức án tử hình”; bởi tử hình vẫn cho phạm nhân cơ hội xin đặc xá, ân xá và có thể được giảm xuống án tù chung thân.

Trong khi đó, với án “chung thân không giảm án”; người phạm tội phải xác định thi hành án suốt đời, không có bất kỳ cơ hội nào để rút ngắn thời gian thi hành hay tái hòa nhập cộng đồng, dù cải tạo tốt. Điều này không chỉ tác động lớn đến tâm lý phạm nhân mà còn gây áp lực lên hệ thống trại giam và lực lượng thi hành án.

Tác động tiêu cực đến cải tạo và ý thức chấp hành án

Theo bà Dung, hình phạt tuyệt đối này có thể dẫn đến sự bế tắc, tiêu cực trong nhận thức của người thi hành án. “Những phạm nhân án chung thân không xét giảm hiểu rằng cả đời ở trong tù, xác định không có cơ hội trở lại đời sống cộng đồng nên có thể phát sinh việc chống đối, quậy phá, không tham gia lao động, giả ốm đau…” – bà lý giải.

Không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân phạm nhân, điều này còn làm mất đi ý nghĩa giáo dục, cải tạo – những mục tiêu nền tảng trong chính sách hình sự của Việt Nam.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa: “Đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại”

Đồng quan điểm, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) cho rằng không cần thiết áp dụng “chung thân không giảm án”; bởi án chung thân hiện hành đã mang tính răn đe cao và vẫn chứa đựng yếu tố nhân văn khi tạo cơ hội cho phạm nhân cải tạo và được giảm án.

Ông Nghĩa nhấn mạnh: “Chung thân không giảm án xóa đi hy vọng được giảm án. Trong văn hóa Việt Nam, tạo ra hy vọng hoàn lương là một chính sách, yêu cầu, quan niệm nhân văn; điển hình như thành ngữ ‘đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại’.”

Theo ông, chính sách này không chỉ giúp người phạm tội có thêm động lực cải tạo mà còn thể hiện sự khoan dung của xã hội, đồng thời tránh gánh nặng lâu dài cho Nhà nước khi phải “nuôi sống và bảo vệ phạm nhân suốt đời”.

Cần đánh giá toàn diện về hiệu quả và tính nhân văn

Cả hai đại biểu đều cho rằng việc áp dụng hình phạt “chung thân không giảm án” cần được cân nhắc thận trọng; không chỉ dưới góc độ pháp lý mà còn xét đến tâm lý, nhân đạo; và hiệu quả thực tiễn trong cải tạo phạm nhân.

Dù mục đích của đề xuất có thể nhằm giảm số lượng án tử hình; hướng tới chính sách hình sự tiến bộ, song việc triệt tiêu cơ hội sửa sai cũng đồng nghĩa với việc tước bỏ niềm hy vọng – yếu tố quan trọng trong việc cảm hóa và giáo dục con người.

Trong bối cảnh sửa đổi Bộ luật Hình sự, các đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận để tìm ra giải pháp vừa nghiêm minh; vừa thể hiện tính nhân đạo, phù hợp với truyền thống pháp lý và văn hóa của dân tộc.

Theo: Vietnamnet