Sáng 13/6, Israel tiến hành không kích vào hàng loạt mục tiêu ở Iran, khiến chiến lược ngoại giao của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối mặt với khủng hoảng nghiêm trọng. Cuộc tấn công đe dọa kéo theo một cuộc chiến khu vực, phá vỡ hàng loạt kế hoạch hòa bình mà ông Trump từng cam kết trong chiến dịch tranh cử.

Israel không kích Iran: Đồng minh khiến ông Trump bất lực

Bất chấp những nỗ lực can ngăn từ phía Mỹ, Israel – đồng minh thân cận nhất của Washington tại Trung Đông – đã phát động chiến dịch không kích vào Iran rạng sáng 13/6. Giới quan sát cảnh báo đây có thể là mồi lửa thổi bùng lên một cuộc chiến tranh toàn khu vực, với hậu quả khôn lường.

Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó từng nhiều lần khuyên Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không đơn phương hành động, đặc biệt khi tiến trình đàm phán hạt nhân với Iran vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, hành động quân sự của Israel đã đẩy chiến lược đối ngoại của Nhà Trắng vào tình thế lao đao.

Ngoại giao Mỹ thất thế: Thỏa thuận hòa bình tan vỡ

Theo ông Brett Bruen – cựu cố vấn chính sách đối ngoại dưới thời Tổng thống Barack Obama – cuộc tấn công của Israel đã phá vỡ nỗ lực ngoại giao hiếm hoi của chính quyền Trump. “Dải Gaza chưa yên, Nga – Ukraine vẫn xung đột, và Iran từng là điểm sáng hiếm hoi. Giờ thì cả điều đó cũng đổ vỡ”, ông Bruen nhận định với Reuters.

Ông Steve Witkoff – Đặc phái viên Trung Đông kiêm trợ lý thân cận của ông Trump – được cho là đã làm việc tích cực với các nhà đàm phán Iran nhằm duy trì đối thoại. Tuy nhiên, ông Witkoff không thể thuyết phục được phía Israel trì hoãn hành động quân sự thêm một thời gian.

Một số đồng minh thân cận của ông Trump thừa nhận rằng chính sách ngoại giao của Nhà Trắng đã “chững lại rõ rệt” trước cả khi vụ tấn công diễn ra.

Cam kết tranh cử bị thách thức

Khi bước vào nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump từng hứa sẽ nhanh chóng chấm dứt các điểm nóng xung đột toàn cầu và thúc đẩy hòa bình Trung Đông. Tuy nhiên, chưa đầy nửa năm sau khi tuyên thệ nhậm chức, chiến dịch không kích của Israel đã làm sụp đổ thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas – vốn được thúc đẩy ngay trước lễ nhậm chức của ông.

Với xung đột Nga – Ukraine, chính quyền Trump hiện chưa đưa ra được bất kỳ sáng kiến đột phá nào, dù ông từng khẳng định “có thể chấm dứt chiến tranh trong 24 giờ”. Đồng thời, các nỗ lực mở rộng Hiệp định Abraham – nhằm thiết lập quan hệ giữa Israel và các quốc gia Ả Rập – cũng rơi vào bế tắc.

Hình ảnh hiện trường các địa điểm ở Iran sau khi bị Israel tấn công sáng 13/6. (Ảnh: Getty)

Nội bộ chính quyền Mỹ rạn nứt

Theo Reuters, nội bộ chính quyền Mỹ hiện nay đang trải qua những căng thẳng nghiêm trọng về chính sách đối ngoại. Hàng chục nhân sự từ Hội đồng An ninh Quốc gia, Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao đã bị sa thải vì bất đồng trong định hướng chiến lược với Iran và Trung Đông.

Một số quan chức tỏ ra nghi ngờ về khả năng của ông Steve Witkoff – người thiếu kinh nghiệm ngoại giao – trong vai trò người đàm phán chủ chốt với Tehran.

Rủi ro xung đột toàn khu vực

Hiện vẫn chưa rõ phản ứng tiếp theo của Iran sau loạt không kích từ Israel. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định Tehran có thể xem các tài sản quân sự và kinh tế của Mỹ trong khu vực là mục tiêu đáp trả. Trong khi đó, lực lượng Houthi thân Iran được cho là có thể tiếp tục nhắm vào các tàu thương mại tại Biển Đỏ.

Một vấn đề khác là tính khả thi trong việc ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran. Các cơ sở làm giàu uranium như Fordow được đặt sâu dưới lòng đất và rất khó bị phá hủy chỉ bằng không kích thông thường. Theo các chuyên gia quân sự, nếu muốn đạt được hiệu quả chiến lược, Israel sẽ cần đến sự hỗ trợ quân sự trực tiếp từ Mỹ.

Tuyên bố chính trị và phản ứng đảng phái

Sau cuộc tấn công, Thượng nghị sĩ Chris Murphy (đảng Dân chủ) chỉ trích ông Trump và ông Netanyahu, cho rằng chính họ đã dẫn dắt khu vực đến bờ vực chiến tranh mới. Ông cũng nhắc lại việc ông Trump từng rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015, khiến tình hình ngày càng căng thẳng.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa tiếp tục bảo vệ quan điểm cứng rắn của ông Trump, cho rằng thỏa thuận cũ là “thiếu hiệu quả” và Mỹ cần một phương án triệt để hơn để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.

Theo: Báo tiền phong