Các nghị sĩ Canada hôm thứ Hai (22/2) đã bỏ phiếu nhất trí rằng hành động của Trung Quốc đối với người dân tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ ở khu vực Tân Cương là tội diệt chủng, nhằm gây áp lực buộc chính phủ của Thủ tướng Justin Trudeau phải cứng rắn hơn với Trung Quốc.

Theo Reuters, Hạ viện Canada đã bỏ phiếu 266-0 cho cáo buộc tội ác diệt chủng của Trung Quốc ở Tân Cương do đảng Bảo thủ đưa ra. Tuy nhiên, Thủ tướng Canada Trudeau và Nội các của ông đã bỏ phiếu trắng, dù nhiều nhà lập pháp của Đảng Tự do đều ủng hộ đề xuất này.

“Đối với một vấn đề như diệt chủng, Canada cần gửi thông điệp rõ ràng và dứt khoát rằng chúng ta sẽ đấu tranh cho nhân quyền cũng như giá trị của nhân quyền, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải hy sinh một số cơ hội kinh tế. Phẩm giá của chúng ta không phải thứ để bán đi”, lãnh đạo đảng Bảo thủ Erin O’Toole nói hôm 20/2.

Đề xuất này được đưa ra ngay trước cuộc bỏ phiếu kêu gọi Ủy ban Olympic Quốc tế không tổ chức Thế vận hội Mùa đông 2022 ở Bắc Kinh nếu việc đàn áp tiếp tục xảy ra.

Các nghị sĩ đảng Bảo thủ đã gây áp lực buộc ông Trudeau phải cứng rắn hơn với Trung Quốc. Sau khi Canada bắt Giám đốc tài chính Huawei, bà Mạnh Vãn Chu, vào năm 2018 theo lệnh của Mỹ, Trung Quốc đã bắt giữ hai người Canada với cáo buộc làm gián điệp để trả đũa. Việc này đã gây ra căng thẳng ngoại giao kéo dài giữa hai nước.

Cuộc đàn áp người dân tộc Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương của Bắc Kinh dưới thời Tập Cận Bình đã vấp phải sự chỉ trích ngày càng gia tăng.

Trích dẫn lời khai trong tài liệu và các báo cáo truyền thông về việc lạm dụng nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ, nhà lập pháp Bảo thủ Michael Chong nói rằng: “Chúng tôi không thể bỏ qua điều này nữa. Chúng ta phải gọi hành động này cho đúng nghĩa của nó – một cuộc diệt chủng”.

Thủ tướng Trudeau đã miễn cưỡng sử dụng từ “diệt chủng”, đề xuất việc tìm kiếm sự đồng thuận từ các đồng minh phương Tây về các vấn đề nhân quyền của Trung Quốc sẽ là cách tiếp cận tốt nhất.

Với động thái trên, Canada trở thành nước thứ 2 trên thế giới, sau Mỹ, coi việc Trung Quốc đối xử với người Duy Ngô Nhĩ là “tội diệt chủng”. Ông Trudeau và Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tổ chức một cuộc họp song phương trực tuyến vào chiều thứ Ba (23/2), nội dung thảo luận có thể bao gồm mối quan hệ với Trung Quốc, theo một nguồn tin từ chính phủ cho biết.

Về phần mình, phản ứng trước động thái của Canada, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân hôm 23/2 cho biết nước này lên án và bác bỏ việc Quốc hội Canada thông qua cuộc bỏ phiếu. Trước đó, Đại sứ quán Trung Quốc tại Canada đã cảnh báo quan chức ở Ottawa nên tránh xa chính trị nội bộ của Trung Quốc. 

“Các nước phương Tây không có tư cách nói về tình hình nhân quyền ở Trung Quốc như thế nào. Không có cái gọi là diệt chủng nào ở Tân Cương cả.”