Tổng thống Donald Trump ngày 11/6/2025 tuyên bố thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung đã “hoàn tất,” khôi phục hiệp định đình chiến sau đàm phán tại London. Với thuế quan 55% từ Mỹ, dỡ bỏ hạn chế đất hiếm và mở cửa cho sinh viên Trung Quốc, thỏa thuận chờ phê duyệt từ Trump và Tập Cận Bình, hứa hẹn ổn định kinh tế toàn cầu.

Trump công bố chi tiết thỏa thuận

Ngày 11/6/2025, Tổng thống Donald Trump thông báo trên Truth Social rằng thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung đã “hoàn tất,” chờ phê duyệt cuối cùng từ ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. “Trung Quốc sẽ cung cấp toàn bộ nam châm và khoáng sản đất hiếm. Chúng ta sẽ đáp ứng các cam kết, bao gồm sinh viên Trung Quốc học tại Mỹ,” Trump viết, nhấn mạnh thuế quan Mỹ đạt 55%, Trung Quốc 10%.

Một quan chức Nhà Trắng giải thích mức 55% bao gồm: 10% thuế cơ bản cho hầu hết đối tác, 20% thuế trừng phạt lên Trung Quốc, Mexico, Canada vì cáo buộc liên quan đến fentanyl, và 25% thuế từ nhiệm kỳ đầu của Trump. Trước buổi biểu diễn tại Trung tâm Kennedy, Trump nói với báo chí: “Chúng tôi rất hài lòng. Thỏa thuận mang lại mọi thứ cần thiết.”

Khung thỏa thuận tại London

Thỏa thuận được xây dựng qua hai ngày đàm phán tại London, kết thúc nửa đêm 10/6/2025. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cho biết khung này “đặt nền tảng cụ thể” cho hiệp định Geneva tháng 5/2025, vốn lung lay do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm. “Chúng tôi đạt khung thực hiện đồng thuận Geneva và cuộc gọi Trump-Tập ngày 5/6,” Lutnick nói. Cả hai bên sẽ trình lãnh đạo phê duyệt.

Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Lý Thành Cương xác nhận khung thỏa thuận đạt nguyên tắc, dỡ bỏ hạn chế đất hiếm và một số kiểm soát xuất khẩu Mỹ, như phần mềm chất bán dẫn, “theo cách cân bằng.” Lutnick khẳng định trên CNBC mức thuế 55% là cố định. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nhấn mạnh không có trao đổi chip AI cao cấp để lấy đất hiếm.

Bối cảnh chiến tranh thương mại

Thương mại Mỹ-Trung gặp khủng hoảng khi xuất khẩu Trung Quốc sang Mỹ giảm 34,5% tháng 5/2025, tệ nhất kể từ tháng 2/2020. Hiệp định Geneva tạm hoãn thuế ba con số, nhưng tranh chấp đất hiếm khiến Mỹ hạn chế xuất khẩu phần mềm và động cơ máy bay. Cuộc gọi Trump-Tập phá bế tắc, với Trung Quốc cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm cho ba hãng ô tô Mỹ.

Chính sách thuế quan thất thường của Trump gây tắc nghẽn cảng, thiệt hại hàng chục tỷ USD. Ngân hàng Thế giới ngày 10/6 cắt dự báo tăng trưởng toàn cầu 2026 xuống 2%, cảnh báo bất ổn thuế quan. Thỏa thuận London giúp tránh sụp đổ hiệp định Geneva, nhưng không giải quyết khác biệt về mô hình kinh tế Trung Quốc.

Tác động kinh tế và thị trường

Thỏa thuận đảm bảo nguồn cung đất hiếm, kiểm soát 80% bởi Trung Quốc, thiết yếu cho xe điện và quốc phòng. Zichun Huang từ Capital Economics dự báo xuất khẩu Trung Quốc phục hồi nhẹ, nhưng thuế cuối năm là rủi ro. Chứng khoán Mỹ giảm nhẹ ngày 11/6, do thiếu chi tiết, theo Oliver Purschey từ Wealthspire Advisors: “Chi tiết quyết định phản ứng thị trường.”

Josh Lipsky từ Hội đồng Đại Tây Dương nhận định: “Họ trở lại vạch xuất, tốt hơn con số không.” Bessent lạc quan tại Hạ viện: “Nếu Trung Quốc tuân thủ, tái cân bằng kinh tế toàn cầu là khả thi.” Trung Quốc cần thương mại để chống lạm phát âm, trong khi Mỹ tránh áp lực lạm phát từ thuế quan.

Thách thức và triển vọng

Chi tiết thực thi thỏa thuận vẫn chưa rõ, và Bộ Thương mại Trung Quốc chưa phản hồi. Hiệp định Geneva đặt hạn chót 10/8/2025 cho thỏa thuận toàn diện, nếu không thuế tăng: Mỹ từ 30% lên 145%, Trung Quốc từ 10% lên 125%. Phê duyệt từ Trump và Tập là yếu tố then chốt, nhưng lịch sử bất ổn khiến nhà đầu tư dè dặt.

Trung Quốc đẩy kích thích kinh tế với gói 500 tỷ nhân dân tệ, nhưng lạm phát âm kéo dài. Mỹ cần cân bằng thuế để bảo vệ doanh nghiệp nội địa, đòi hỏi hợp tác chặt chẽ.

Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung ngày 11/6/2025, theo Trump, là bước tiến lớn, khôi phục hiệp định Geneva và đảm bảo đất hiếm. Với thuế 55%, sinh viên Trung Quốc được học tại Mỹ và chờ phê duyệt từ Trump-Tập, thỏa thuận mở ra hy vọng ổn định kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, chi tiết thực thi và rủi ro chính sách vẫn là thách thức, đòi hỏi hai siêu cường cụ thể hóa cam kết để tránh lặp lại thất bại.

Theo: Reuters